TARİH TANIKLARI

Toplama kampında büyüyen Polonyalı bir kız çocuğundan ev çizmesini isterler. İşte sonuç.

 

ABD'de siyahilere karşı yapılan ırkçılığın hat safhada olduğu 1955 yıllarında, Rosa Parks adlı siyahi bir kadın bir gün otobüste oturarak seyahat ederken kendisinden yerini isteyen beyaz bir adama "Hayır" diyordu ve o gün bu "Hayır"ın tarihin akışını değiştirecek bir kelime olduğunu muhtemelen kendisi bile tahmin etmiyordu..

 

O yıllarda otobüslerin önü yalnızca beyazlara ayrılmıştı. siyahlara ise arkadaki koltuksuz, yani ayakta yolculuk edebilecekleri yerler vardı. İkisinin arasında da "karma" bir bölüm bulunuyordu. Ancak ön bölüm doluysa ve beyazlar ayakta kalmışsa, siyah yolcular o ara koltuklardaki yerlerini onlara vermek zorundaydı.

 

Beyazlar Parks'ı ölümle tehdit etmeye başladılar. Hiç kimse de ona iş vermeye yanaşmayınca, berber olan eşiyle birlikte yaşadığı yeri terk edip, Detroit'e göç etmek zorunda kaldı. Bu olaydan sonra ABD'de tarihin ilk sivil itaatsizlik eylemi başladı. Toplu ulaşım araçlarını boykot. siyahlar işlerine yaya gidip geldiler, araba sahibi olanlar araçlarını seferber ettiler, taksiler otobüs bileti parasına yolcu taşıdılar. Grev 381 gün sürdü.. Otobüs şirketi iflasın eşiğine geldi, çünkü yolcularının yüzde 75'ini siyahlar oluşturuyordu. Sonunda federal yüksek mahkeme 13 aralık 1956'da otobüslerde ırk ayrımcılığını yasakladı.

 

Siyah yolcu önden otobüse binip şoföre ücreti veriyor, sonra inip arka kapıdan araca atlıyordu.
Daha doğrusu atlamak zorunda kalıyordu. Çünkü sürücülerin çoğu ücreti aldıktan sonra siyah yolcunun binip-binmediğine aldırmadan hareket ediyordu. Onlara da otobüsün peşinden koşup atlamak kalıyordu. Rosa Parks o yorgun akşamında siyahlara ayrılmış koltukların en önüne oturdu. Yanındaki üç koltuğa üç siyah daha. Otobüste o sırada 36 yolcu vardı. 14 beyaz, 22 siyah. Birkaç durak sonra ön koltuklar dolup birkaç beyaz yolcu ayakta kalınca, şoför, Parks ve yanındakilerden her zamanki gibi emreden bir tonda yerlerini boşaltmalarını istedi. Üç siyah emre uydu. Ama Parks başına dikilen beyaz yolcuya rağmen kıpırdamadı bile. Şoför bir daha uyardı. Yine omuz silkti, "kusura bakmayın" dedi.